Paslanmaz Çelik
Paslanmaz Çeliğin bir çok çeşidi değişik aşındırıcı ortamlarda ve çalışma şartlarında yapılan işin güvenle yapılmasını, kullanıldığı ürünlerin ömrünün uzamasını ve örneğin gıda malzemelerimizin hijyenini sağlar.
Bu paslanmaz çelik çeşitleri normalde asgari ortalamada 10.5% krom içermektedir.
Krom çeliği “paslanmaz” yapar – bu da aşınma direncinin artırılması anlamına gelir. Muhtelif üretim ve işleme şartları ise yüzey ve mekanik özelliklerinde farklılıklara yol açar.
Krom hariç, diğer tipik alaşım elementleri ise molibden, nikel ve nitrojendir. Bu elementlerin çoğunluğu Londra Metal Borsası’nda alım satımı yapılan, ve muhtelif alaşımların fiyatlarını etkileyen malzemelerdir. Nikel çoğunlukla alaşıma şekil alma ve paslanmaz çeliğin preslenme özelliğini artırmak için eklenir. Molibden ise çekme mukavemetini artırmak ve uzun ömürlü olmasını sağlamak için alaşıma dahil edilir. Bu elementleri alaşım yapmak değişik kristal yapılarınının oluşmasına, işlenmesi, şekil verilmesi ve kaynaklanması gibi değişik mekanik özelliklerin oluşmasına izin sebep olur.
Aşağıda kullanımı yaygın olan bazı paslanmaz çelik çeşitleri ve standartları hakkında tanımlamaları bulacaksınız.
EN 1.4301 (Östenitik)
En fazla kullanımda olan genel amaçlı paslanmaz çelik kalitesidir. Çok kolaylıkla işlenebilen, mükemmel dayanıklılık ve aşınma direnci bileşimine sahip bir paslanmaz çelik çeşididir. Kaynak yapılırken oluşabilecek karpit kaymağı oluşumunu engellemek için EN 1.4307 çeşidinin yani düşük-karbon içeren versiyonunun kullanılması önerilir.
EN 1.4401 (Östenitik)
300 serisi alaşımlara göre çok daha fazla aşınma direncine sahip bu çeşit, çok daha aşındırıcı ortamlarda (örneğin deniz suyu, kimyasallar, v.s) kullanılmaktadır. Kaynak yapılırken oluşabilecek karpit kaymağı oluşumunu engellemek için EN 1.4404 çeşidinin yani düşük-karbon içeren versiyonunun kullanılması önerilir.
EN 1.4541 (Östenitik)
Titanyum ile sabitlenmiş olan paslanmaz çelik, krom karpit’in çeliğin içerisine nüfuz ederek oluşturduğu ara alaşımın oluşmasına engel olur. 1.4301 paslanmaz çelik çeşidine göre çok daha üstün dayanıklılık özellikleri sergilemektedir. Bu sayede daha sonra tavlanamayacak olan parçaların üretiminde kullanılmasına imkan vermektedir.
EN 1.4016 (Ferritik)
Genel amaçlı, ısıl işleme uygun olmayan krom bazlı fazla aşındırıcı olmayan atmosfer şartlarında çok cilalı parlak yüzeyin istendiği uygulamalar için uygundur. Avantajları, presleme ile şekil vermeye uygunluğu, aşınma ve oksidasyona dayanıklılığı, ısı geçirgenliği ve yüzeyinin son işlem ile istenen görünüşü alabilmesidir.
Nikel bazlı alaşımları ve Titanyum
İstenen ilave ısı ve kimyasal etkilere dayanıklılık ise, seçiminizin öncelikle nikel bazlı alaşımlar veya titanium olması gerekir. Bu alaşımlar, mükemmel aşınmaya dirençli olmalarıyla üstünlüklerini gösterirler ve tuzlu atmosferik şartlardan çoğu okside edici asitlere karşı dayanıklılık gösterirler.
